1. Ma quỷ là có thật
Đối với Đức Giáo hoàng Phanxicô, ma quỷ không phải là một nhân vật huyền thoại nhưng có thật. “Hãy coi chừng ma quỷ! Ma quỷ có đó! Nó hành động trong bóng tối, thao túng tâm trí và ăn mòn con tim. Ma quỷ đang hiện diện đó! ngay cả trong thế kỷ XXI này. Anh chị em đừng ngây thơ.” 1
“Thật chính xác để tin chắc rằng quyền lực ác độc này đang hiện diện giữa chúng ta, nó cho chúng ta hiểu được sự dữ đôi khi lại có sức tàn phá đến như thế”. Và “chúng ta không nên nghĩ ma quỷ như một huyền thoại, một biểu tượng, một vai diễn, một nhân vật được phóng đại hay một ý tưởng. Sai lầm này khiến chúng ta mất cảnh giác, bất cẩn, không đề phòng và kết cuộc dễ bị tấn công hơn.” 2
Thật vậy, ma quỷ là có thật, và chúng ta đang chứng kiến sự hủy hoại đến mức kinh khủng của nó đang diễn ra từng ngày trong thế giới hôm nay. “Đã quá đủ khi mở tờ tạp chí, chúng ta thấy sự dữ đang hiện diện xung quanh chúng ta, “thần dữ” đang hoạt động tích cực”.3 Truyền thống Kinh thánh và Giáo lý Hội thánh Công giáo cho chúng ta thấy sự hiện diện rõ ràng và những hoạt động đầy mưu mô của ma quỷ trong thế gian.4 “Ma quỷ không nhất thiết phải chiếm hữu chúng ta, nó đầu độc chúng ta bằng nọc độc của hận thù, ghen ghét, thất vọng và trụy lạc”.5 Khi chúng ta khước từ mọi thứ bảo vệ mình, ma quỷ sẽ tấn công để phá hủy cuộc sống cá nhân, gia đình và cộng đoàn của chúng ta. “Chúng như sư tử gầm thét rảo quanh tìm mồi cắn xé” (1Pr 5,8).6
Tuy nhiên, chúng ta không phải tuyệt vọng. Số 395 của sách Giáo lý Hội thánh bảo đảm rằng: “Sức mạnh của satan không phải là vô hạn. Nó chỉ là một thụ tạo, có sức mạnh vì là thuần linh nhưng vẫn là thụ tạo: nó không thể ngăn chặn công trình xây dựng Vương Triều của Thiên Chúa.” 7
2. Cha đẻ của gian dối
Trong bài giảng sáng thứ sáu ngày 13/10/2016, Đức Giáo hoàng Phanxicô nói đến các hành động cám dỗ của ma quỷ, rất ngọt ngào và quyến rũ; nó xâm nhập vào linh hồn con người rất nhẹ nhàng: “gõ cửa, xin phép, bấm chuông, rất lịch sự”; nó bước vào trong thinh lặng, bắt đầu trở thành một phần của đời sống. Với ý tưởng và những thúc đẩy của nó, nó giúp con người sống tốt hơn, và từ đó, bước vào đời sống, tận bên trong, bắt đầu thay đổi họ, nhưng âm thầm không gây ra tiếng ồn. Ma quỷ từ từ thay đổi những tiêu chuẩn của chúng ta, đưa chúng ta đến tình trạng thế tục; nó ngụy trang theo cách hành động của chúng ta và hầu như chúng ta không thể nhận ra điều đó.8 Ma quỷ xứng đáng với tên gọi “là cha đẻ của sự gian dối.”
“Cha các ông là ma quỷ, và các ông muốn làm những gì cha các ông ham thích. Ngay từ đầu, nó đã là tên sát nhân. Nó đã không đứng về phía sự thật, vì sự thật không ở trong nó. Khi nó nói dối là nó nói theo bản tính của nó, bởi vì nó là kẻ nói dối, và là cha sự gian dối” (Ga 8,44).
– Những phương cách chống lại con người
Ma quỷ không bao giờ biến mất vĩnh viễn, cho đến ngày tận thế, nó luôn tìm mọi cách để chống lại chúng ta. Mục tiêu của nó là làm cho chúng ta mất niềm hy vọng, hằng ngày gieo hạt giống bi quan và cay đắng trong tâm hồn chúng ta; nó cũng là kẻ gieo cỏ lùng để tạo nên sự chia rẽ. “Có một cám dỗ mà quỷ rất thích: cám dỗ chống sự hiệp nhất […] tạo ra chiến tranh nội bộ, một loại chiến tranh dân sự và tinh thần”… Satan là tên khuyến dụ, người đặt bẫy và người quyến rũ: “Nó khéo léo, trình bày mọi chuyện theo kiểu những chuyện này là tốt, nhưng chủ ý của nó là muốn hủy hoại tất cả.” 9
– Tinh thần bại hoại
Hành động của ma quỷ thể hiện chủ yếu trong “tinh thần bại hoại”, đó là một loại chất độc tồn tại nơi con người cốt yếu để làm u mê các giác quan thiêng liêng. Tinh thần bại hoại được diễn tả trong sự uể oải và buồn bã; trong tăm tối của cái nhìn thiêng liêng, không còn khả năng để thấy sự dữ cũng như không thể chống lại nó. Hay nói cách khác, tinh thần bại hoại là sự trì trệ và thất bại không thể tránh được trong cuộc chiến hướng đến sự thánh thiện.
“Sự hủ bại tinh thần còn tồi tệ hơn việc một người sa ngã phạm tội, vì đó là một thứ thoải mái và tự mãn mù lòa, chuyện gì cũng coi như có thể chấp nhận được: lừa dối, phỉ báng, ích kỷ và các hình thức tìm mình khác rất tinh vi, vì “chính Satan cũng đội lốt thiên thần sáng láng!”10
Không còn nghi ngờ gì nữa vì cuộc sống chúng ta phải đối mặt với cám dỗ của ma quỷ và trong nhiều trường hợp chúng ta ngập ngừng trước những thử thách. Lời Chúa rõ ràng mời gọi ta “hãy đứng vững trước những mưu chước của ma quỷ” (Ep 6,11) và “dập tắt mọi tên lửa của Ác Thần” (Ep 6,16).11
3. Một trận chiến không ngừng
Cuộc sống của Chúa Giêsu là một cuộc đấu tranh, Ngài đã chiến thắng sự dữ, chiến thắng hoàng tử của thế gian. Cũng vậy, cuộc sống của người kitô hữu là một cuộc chiến không ngừng. Vì hoàng tử thế gian này là ma quỷ không muốn sự thánh thiện của chúng ta, không muốn chúng ta bước theo Chúa Kitô và thuộc về Ngài.
“Đây không chỉ là một cuộc chiến chống lại thế gian và não trạng trần tục đang đánh lừa ta, khiến ta thành mê muội và tầm thường, mất hết nhiệt tình và niềm vui. Nó cũng không giản lược vào chuyện vật lộn với những yếu đuối mỏng dòn và những xu hướng thấp hèn (có thể là lười biếng, tà dâm, tham lam, ganh tị hay bất kỳ điều gì khác). Nó còn là một cuộc chiến đấu triền miên chống lại ma quỷ, thủ lãnh của sự dữ.” 12
– Những phương cách chống lại ma quỷ:
“Với cuộc chiến này, ta có thể dựa vào các vũ khí mạnh mẽ Chúa đã ban cho ta: việc vững tin cầu nguyện, suy niệm Lời Chúa, cử hành thánh lễ, chầu Thánh Thể, Bí tích Hòa giải, các việc bác ái, sống hiệp thông chia sẻ, và dấn thân truyền giáo. Nếu không cẩn thận, ta dễ bị những lời hứa hão của thần dữ quyến rũ.” 13
“Trong lộ trình này, việc phát huy những điều thiện, sự trưởng thành tâm linh và lớn lên trong đức ái là cách tốt nhất để đối phó với sự dữ. […] Chiến thắng của Kitô hữu luôn luôn là một thập giá, nhưng cùng lúc thập giá cũng là biểu tượng của chiến thắng, cần được ưu ái mang theo để quyết liệt chiến đấu chống lại những cuộc tấn công của sự dữ.” 14
Cuộc chiến này đòi hỏi phải tỉnh thức. “Cần phải duy trì tỉnh thức, không chịu thua trước tinh thần u mê, đừng bao giờ làm quen với đổ ngã, nhưng luôn đón nhận Lời Chúa hầu ngăn cản tâm hồn chúng ta trở nên chai lì, cứng cỏi, vô cảm đối với ý muốn của Thiên Chúa và vì vậy mà thành miếng mồi của một tinh thần bại hoại.” 15
Điều khó thực sự là nhận ra sự dữ như là nguyên nhân căn bản nhất của tinh thần bại hoại. Ở đây, Đức Giáo hoàng đề nghị một phương pháp theo linh đạo của thánh Inhaxiô Loyola, đó là phân định. Đây cũng là một trong những đề tài chuẩn bị cho Thượng Hội Đồng về Giới trẻ năm 2018 với chủ đề: “Giới trẻ, đức tin và phân định ơn gọi”.
Phân định là điều phòng giữ ta khỏi rơi vào tinh thần bại hoại hoặc khỏi rơi vào quyết định bại hoại, mỗi khi con người ngã vào đó. Phân định được nảy sinh như một điều kiện cho phép ta có khả năng nhận biết điều thiện và điều ác, cho phép ta nhận ra điều gì đến từ Thiên Chúa và những gì xuất phát từ ma quỷ. Phân định như là linh hồn và điều kiện khởi đầu của sự thánh thiện: bởi vì nó được xây dựng từng bước một, được thực hiện qua những việc nhỏ bé, làm cho nó cụ thể trong những chọn lựa mỗi ngày, nó cần khả năng đọc được hoạt động của thần khí xấu đang làm cho con người xa cách Thiên Chúa và ước muốn của Ngài.
[1] X. ĐGH Phanxicô, Ma quỷ có thực. Bài giảng ngày 11/4/2014.
[2] ĐGH Phanxicô, Tông huấn Gaudete et Exsultate, số 160.
[3] ĐGH Phanxicô, Udienza Generale, 6/12/2013.
[4] X. GLHTCG số 391-395.
[5] ĐGH Phanxicô, Tông huấn Gaudete et Exsultate, số 160.
[6] Sđd, số 161.
[7] GLHTCG số 395.
[8] ĐGH Phanxicô, Tỉnh thức để chống lại sự trần tục, Vatican 13/10/2017.
[9] Gelsomino Del Guercio, Đức Giáo hoàng nghĩ gì về ma quỷ.
[10] ĐGH Phanxicô, Tông huấn Gaudete et Exsultate, số 165.
[11] Sđd, số 162.
[12] Sđd, số 159.
[13] Sđd, số 162.
[14] Sđd, số 163.
[15] Enzo Bianchi, Sự cấp bách của niềm vui.
Lm. Gioan Võ Tá Hoàng
