Mikael Corre, Port Moresby, Papua Tân Ghinê, 2024-09-07
Được thông báo về sự gia tăng bạo lực đặc biệt với phụ nữ ở Papua Tân Ghinê, ngày thứ bảy 7 tháng 9, Đức Phanxicô nhấn mạnh “phải chấm dứt bạo lực bộ lạc”. Thủ tướng James Marape vắng mặt trong buổi Đức Phanxicô gặp các chức sắc chính trị của đất nước.
Ngày thứ Bảy 7 tháng 9, Đức Phanxicô đến thăm Trường Trung học Caritas ở Port Moresby. Anh Jamati Richard, 20 tuổi, nghệ sĩ nhảy múa theo truyền thống lễ hội của Papua Tân Ghinê cho biết: “Tôi không phải là người Công giáo nhưng tôi cảm thấy tôi được may mắn khi ở đây”, anh ở Norobe và theo đạo Tin lành.
Người dân Papua đứng hai bên đường dọc theo con đường đưa Đức Phanxicô đến đền thờ Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp, nhiều người phải đi bộ qua rừng rậm để đến đây. Một giáo viên đến từ đảo Kokopo cho biết: “Ngài đã dành thì giờ cho chúng tôi, ngài thật khiêm tốn. Ở đây, khi người đàn ông bắt đầu có địa vị, họ không còn đến gặp người nghèo nữa.” Đây là buổi gặp đầu tiên của ngài với người dân Papua Tân Ghinê.
Cáo buộc về ma thuật đen
Đức Phanxicô gặp các giáo sĩ và các tu sĩ thánh hiến ở nhà thờ Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp Port Moresby, ngài xin họ đi đến vùng ngoại vi của đất nước: “Tôi nghĩ đến người dân ở những nơi thiệt thòi nhất, những người sống ở vùng xa xôi, những vùng bị bỏ rơi, họ thiếu tất cả những gì gọi là cần thiết. Tôi nghĩ đến những người bị gạt ra bên lề, bị tổn thương cả về mặt đạo đức lẫn thể chất vì thành kiến và mê tín.”
Trong cuộc gặp, nữ tu Baldeeg gốc Thụy Sĩ trình bày các hoạt động của sơ ở Ngôi nhà Hy vọng, nơi có 250 phụ nữ ở, họ là nạn nhân của những tra tấn và âm mưu giết người, họ bị buộc tội oan làm ma thuật đen.
Không có số liệu thống kê chính thức nào về loại tội phạm này, nhưng theo các nhà nghiên cứu Úc, từ năm 2000 đến năm 2020có 3.000 người bị giết vì bị buộc tội làm phù thủy ở Papua Tân Ghinê, phần lớn là phụ nữ.
Giám mục Justin Soongie, Giáo phận Forma giải thích: “Giống như Châu Âu thế kỷ 16, ở đây thật sự có các vụ săn bắt phù thủy. Tôi đã gặp trường hợp một người con trai hành hạ mẹ. Đây là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất của chúng tôi ở Papua. Kể từ năm 2015, tình trạng bạo lực này đã gia tăng trong giáo phận của tôi. Nhà nước chưa làm đủ trách nhiệm của họ.”
“Hành động phù thủy”
Trên bờ biển Coral ở Port Moresby, Đức Phanxicô nói chuyện với các nhà chức trách chính trị của đất nước, ngài xin họ chấm dứt bạo lực bộ lạc đã tạo không ít nạn nhân, đã không giúp cho người dân sống trong hòa bình lại cản trở sự phát triển. Ngài kêu gọi họ ngăn chặn vòng xoáy bạo lực này.
Papua Tân Ghinê mới bỏ “Đạo luật phù thủy” năm 2013, từ năm 1971 họ đã trừng phạt “các hành vi ma quỷ”. Theo báo cáo năm 2021 của các nhà nghiên cứu Úc, 30% bạo lực liên quan đến cáo buộc phù thủy được các nhà lãnh đạo cộng đồng và các nhà lãnh đạo tôn giáo, đặc biệt người Tin lành khuyến khích trong 11% trường hợp.
Lên tiếng trước các nhà chức trách chính trị, Đức Phanxicô bắt đầu bài diễn văn bằng lời chào “Kính thưa Thủ tướng” dù Thủ tướng James Marape vắng mặt. Có phải vì ông giữ ngày sabát hàng tuần (ông theo giáo phái Cơ Đốc Phục Lâm) nên ông đã không đến chào Đức Phanxicô?
Không có cuộc gặp đại kết
Thủ tướng James Marape – người vận động thay đổi Hiến pháp nhằm biến Papua Tân Ghinê thành quốc gia theo Kitô giáo, điều mà các giám mục Công giáo không mong muốn – có lẽ họ không muốn cho cảm nhận họ nhận các bài học của Giáo Hội Công giáo. Trước các nhà cầm quyền, Đức Phanxicô lên tiếng: “Với tất cả những ai cho mình là tín hữu Kitô như phần lớn người dân ở đây, tôi rất mong muốn đức tin không bao giờ bị giảm xuống thành việc giữ các nghi lễ hoặc giới luật, nhưng đức tin là yêu mến Chúa Giêsu Kitô, đi theo Ngài, khi đó đức tin có thể trở thành một văn hóa sống động, truyền cảm hứng cho tâm trí và hành động.”
Tuy nhiên, ngài xin người Công giáo hợp tác với các tổ chức chính trị và với những người có thiện tâm, bắt đầu với các anh chị em thuộc các tín ngưỡng Kitô giáo và tôn giáo khác để làm việc vì lợi ích của mọi người.
Ở Papua Tân Ghinê, người Công giáo chỉ chiếm 25% trong tổng số 98% dân số theo Kitô giáo. Dù vậy không có cuộc gặp đại kết nào trong chương trình của Đức Phanxicô dù một số người Tin lành sẽ dự thánh lễ bế mạc ngài dâng ngày mai.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
