Ronald Rolheiser
Các thần học gia đôi khi cố gói gọn ý nghĩa sự sống lại của Chúa Giêsu bằng một câu: “Trong sự phục sinh, Thiên Chúa chứng thực cho Chúa Giêsu, cho cuộc sống, sứ điệp và lòng trung tín của Ngài”. Như vậy nghĩa là gì?
Chúa Giêsu đi vào thế gian để rao giảng về đức tin, tình yêu và sự tha thứ, nhưng thế gian không đón nhận. Thay vào đó, thế gian đóng đinh Ngài trên thập giá, và hành động đó dường như cũng là chế giễu thông điệp của Ngài. Chúng ta thấy điều này rõ ràng nhất nơi thập giá, khi Chúa Giêsu bị sỉ nhục, chế giễu và thách thức: Nếu ông là con Thiên Chúa thì xuống khỏi đó đi! Nếu thông điệp của ông là đúng, thì để Thiên Chúa xác nhận ngay đi! Nếu lòng trung tín của ông không phải chỉ là sự cứng đầu và ngu muội của con người, vậy tại sao ông lại chết trong tủi nhục?
Thiên Chúa đáp lại thế nào với những lời chế nhạo này? Dường như Ngài chẳng có đáp lại gì, chẳng có bình luận, biện hộ, biện giải, phản bác gì, chỉ có thinh lặng. Chúa Giêsu chết trong thinh lặng. Cả Chúa Giêsu lẫn Thiên Chúa mà Ngài tin đều không cố gắng lấp đầy hố thẳm ghê gớm đó bằng một lời an ủi hay giải thích nào, không thách thức con người nhìn vào bức tranh tổng thể hay nhìn vào những mặt tươi sáng hơn. Hoàn toàn không có gì. Chỉ có thinh lặng.
Chúa Giêsu chết trong thinh lặng, trong thinh lặng của Thiên Chúa và trong vô tri của thế gian. Và chúng ta bực bội trước sự thinh lặng này, cũng như chúng ta bực bội bởi cái dường như chiến thắng của sự dữ, đau đớn và thống khổ nơi trần gian. Thiên Chúa dường như thinh lặng trước sự dữ và cái chết, điều này có thể làm chúng ta bực bội mãi: như trong cuộc diệt chủng Do Thái, những cuộc diệt chủng sắc tộc, những cuộc chiến tranh phi nghĩa và tàn bạo, trong những trận động đất và sóng thần cướp đi hàng ngàn sinh mạng và tàn phá nhiều quốc gia, trong cái chết của vô số người vì ung thư và vì bạo lực, trong những bất công của cuộc đời, trong lề thói của những người vô lương tâm có thể hủy hoại cả một lãnh vực cuộc sống mà không chịu hậu quả gì. Trong mọi chuyện này, Thiên Chúa ở đâu? Câu trả lời của Ngài là câu trả lời nào?
Câu trả lời của Thiên Chúa là sự phục sinh, sự phục sinh của Chúa Giêsu và sự phục sinh mãi mãi của sự thiện trong chính sự sống. Nhưng sự phục sinh không nhất thiết là sự giải cứu. Thiên Chúa không nhất thiết giải cứu chúng ta khỏi những tác hại của sự dữ, hay thậm chí là sự chết. Sự dữ làm việc của nó, thiên tai là thiên tai, và những kẻ vô lương tâm có thể hủy hoại khi họ đang bị ngọn lửa thiêng của sự sống thôi thúc. Thông thường, Thiên Chúa không can thiệp. Biển Đỏ rẽ làm đôi không phải là chuyện chúng ta thấy hàng ngày. Thiên Chúa để những người Ngài yêu thương chịu đau khổ và chết, cũng như Chúa Giêsu để cho Lazarô bạn của Ngài chết và Thiên Chúa để cho Chúa Giêsu chết. Sau đó, Thiên Chúa cứu chuộc, nâng chúng ta lên, trong một chứng thực sâu sắc hơn, trường tồn hơn. Hơn nữa, sự thật của tuyên bố này còn có thể được kiểm nghiệm.
Bất chấp mọi thể hiện ngược lại, đến cuối cùng, tình yêu chiến thắng hận thù. Hòa bình chiến thắng hỗn loạn. Tha thứ chiến thắng chua cay. Hy vọng chiến thắng yếm thế. Trung tín chiến thắng tuyệt vọng. Đức hạnh chiến thắng tội lỗi. Lương tâm chiến thắng nhẫn tâm. Sự sống chiến thắng cái chết, sự thiện chiến thắng sự dữ, luôn là vậy. Mohandas K. Gandhi đã viết: “Khi tôi tuyệt vọng, tôi nhớ lại mọi chuyện đã trải qua suốt dòng lịch sử, chân lý và tình yêu luôn chiến thắng. Có những kẻ sát nhân và bạo chúa, và chúng dường như bất khả chiến bại suốt một thời gian. Nhưng đến tận cùng, chúng luôn sụp đổ. Cứ nghĩ đi, luôn là thế”.
Sự phục sinh đã chứng thực điều đó một cách mạnh mẽ nhất. Đến cuối cùng, Thiên Chúa là người phán quyết. Sự phục sinh của Chúa Giêsu chính là phán quyết đó. Từ tro tàn của hổ thẹn, của cái dường như là thất bại và cái chết, một sự sống bất diệt mới thâm sâu hơn tuôn trào vĩnh viễn. Đức tin của chúng ta bắt đầu từ chính lúc mọi sự dường như kết thúc, từ trong cái dường như là sự thinh lặng của Thiên Chúa trước sự dữ.
Và điều này yêu cầu chúng ta điều gì?
Trước hết, đơn giản là yêu cầu chúng ta tin vào sự thật của sự phục sinh. Sự phục sinh yêu cầu chúng ta tin vào điều mà Gandhi đã xác nhận, cụ thể là, đến cuối cùng, sự dữ sẽ không có quyền phán quyết. Nó sẽ thất bại. Sự thiện cuối cùng sẽ chiến thắng.
Cụ thể hơn nữa, sự phục sinh yêu cầu chúng ta đánh cược vào tin tưởng và sự thật, tin tưởng rằng lời Chúa Giêsu dạy là đúng. Đức hạnh không ngây dại, kể cả khi bị sỉ nhục. Tội lỗi và yếm thế mới ngây dại, kể cả khi chúng có vẻ đang chiến thắng. Những ai đã dùng lương tâm mà cúi mình trước Thiên Chúa và tha nhân, thì sẽ tìm được ý nghĩa và niềm vui, kể cả khi họ bị tước đi một số lạc thú thế gian. Những ai vô lương tâm múc lấy và thao túng sinh lực thần thiêng thì sẽ không tìm được ý nghĩa sứ sống, kể cả khi họ đã nếm trải lạc thú. Những ai sống trung thực bằng mọi giá, thì sẽ tìm được tự do. Những ai dối trá và lý luận sẽ thấy mình bị cầm tù trong sự ghét mình. Những ai sống trong tin tưởng thì sẽ tìm được tình yêu. Có thể tin tưởng sự thinh lặng của Thiên Chúa, kể cả khi chúng ta chết trong đó. Chúng ta cần phải giữ vững sự thành tín trong tình yêu, tha thứ và lương tâm, bất chấp tất cả đang cho rằng chúng ta làm thế là ngây dại. Chúng sẽ cho chúng ta điều sâu thẳm nhất trong sự sống. Đến cuối cùng, Thiên Chúa chứng thực cho đức hạnh. Thiên Chúa chứng thực cho tình yêu. Thiên Chúa chứng thực cho lương tâm. Thiên Chúa chứng thực cho sự tha thứ. Thiên Chúa chứng thực cho sự trung tín. Đến tận cùng, Thiên Chúa chứng thực cho Chúa Giêsu và chứng thực cho cả chúng ta nếu chúng ta vẫn giữ lòng trung tín.
J.B. Thái Hòa dịch
