Lm. Ronald Rolheiser
Khi còn nhỏ tôi được dạy, tôi có một thiên thần hộ thủ (bản mệnh), một thiên thần thật sự được Chúa ban để đồng hành cùng tôi đi khắp nơi, bảo vệ tôi khỏi hiểm nguy. Tôi còn nhớ mẹ tôi tặng cho tôi một tấm thẻ thiêng liêng, trên đó là hình một cậu bé đang chơi bên rìa bờ vực và có một thiên thần đang bảo vệ cậu bé. Hầu hết người Công giáo La Mã thế hệ tôi đều thuộc một lời kinh mà chúng tôi đọc mỗi ngày, xin thiên thần hộ thủ dẫn dắt và bảo vệ: Thiên thần của Chúa, thiên thần hộ thủ của con…
Còn điều gì về các thiên thần hộ thủ nữa? Những linh thần được nhân cách hóa này có thật sự hiện hữu, hay thiên thần hộ thủ đơn giản chỉ là những thứ mà trí tưởng tượng của chúng ta tạo ra để giúp hình thành ý thức tôn giáo cho trẻ em? Chúng ta có cần phải bỏ đi niềm tin đó khi lớn lên không?
Dù có hay không, thì sự thật ngày nay là hầu hết chúng ta đã bỏ đi niềm tin đó. Hầu hết người trưởng thành thuộc các phái Kitô giáo, đều xem sự tồn tại của thiên thần hộ thủ là những ảo tượng sùng đạo hoặc thờ ơ với ý niệm này.
Chúng ta vẫn phải tin là có thiên thần hộ thủ sao? Nếu là phải, thì chính xác chúng ta phải tin điều gì? Các thiên thần là những hiện hữu được nhân cách hóa hay đơn giản là cách nói khác cho sự hiện diện của Thiên Chúa trong cuộc sống chúng ta?
Các học giả Kinh Thánh không cho chúng ta câu trả lời dứt khoát, nhưng cho rằng câu hỏi này có thể được trả lời theo hai cách. Trong Kinh Thánh, từ “thiên thần” dùng để nói đến một linh thần được nhân cách hóa có thật, hoặc nói đến sự hiện diện đặc biệt của Thiên Chúa trong một vài trường hợp. Truyền thống Giáo Hội xác nhận rõ ràng hơn nữa là thiên thần có thật. Các thiên thần có một lịch sử phong phú và hầu hết được xem như một con người thật (dẫu cho các ngài là linh thần). Tranh ảnh và âm nhạc Kitô giáo có đầy hình ảnh các thiên thần, và Giáo Hội Công giáo La Mã có nhiều lễ lớn để mừng các thiên thần và thiên thần hộ thủ. Công đồng Laterano IV năm 1215, rất lâu trước cuộc Kháng cách, đã tuyên bố rằng niềm tin có các thiên thần hộ thủ được ám chỉ trong Kinh Thánh. Giáo lý của Giáo Hội Công giáo khẳng định, “cuộc đời con người từ sinh đến tử được bao bọc bởi sự canh chừng cẩn thận và can thiệp của các thiên thần hộ thủ của họ. Bên cạnh một tín hữu là một thiên thần làm người bảo vệ chăn dắt tín hữu đó đến với sự sống”.
Chúng ta thấy sao về chuyện này? Chia rẽ. Các Kitô hữu bảo thủ thường xác nhận sự tồn tại của các thiên thần như một giáo huấn tín điều. Các thiên thần có thật. Các Kitô hữu tự do thì có khuynh hướng hoài nghi chuyện này, hay ít nhất đặt nó vào phạm vi bất khả tri. Với họ, “thiên thần” có vẻ như nói đến một sự hiện diện đặc biệt của Thiên Chúa thì đúng hơn. Ví dụ như, họ xem câu trong Tin Mừng nói rằng khi Chúa Giêsu cầu nguyện thì “có một thiên thần đến và tăng sức cho Ngài” có ý là ơn Thiên Chúa đến và tăng sức cho Chúa Giêsu.
Vậy ai mới đúng? Có lẽ chuyện này chẳng quan trọng, vì trong thực tế, cả hai đều như nhau. Thiên Chúa ban cho chúng ta mặc khải, dẫn dắt, bảo vệ và tăng sức, Ngài làm thế theo một cách “thiên thần” vượt ngoài hình dung khái niệm hóa bình thường của chúng ta.
Những người tin rằng thiên thần có thật, có một căn cứ vững vàng. Chỉ cần nhìn vào khởi nguồn và các chiều kích của sự tạo dựng vật chất (dù chúng ta có viện đến khoa học nào về điều này thế nào đi chăng nữa) thì sự nhiệm mầu vẫn vượt quá khả năng hình dung của chúng ta. Quá lớn đến nỗi chúng ta không nắm bắt được! Chúng ta biết rằng có hàng tỷ vũ trụ (không chỉ là hành tinh) và chúng ta biết rằng địa cầu của chúng ta là một vết nhỏ xíu trong vũ trụ rộng lớn không hình dung nổi của những gì Thiên Chúa tạo dựng. Nếu đúng là thế, và là thế thật, thì thật quá khó để hoài nghi về mức độ tạo dựng của Thiên Chúa, thật quá khó để tin rằng nhân loại là trọng tâm sự tạo dựng và không có một hiện thể nhân cách hóa nào khác ngoài con người máu thịt của chúng ta. Nghĩ như thế thì quá hạn hẹp, cả từ quan điểm đức tin lẫn khoa học.
Tuy nhiên, thuyết bất khả tri của những người hoài nghi về sự hiện hữu của các thiên thần lại vô cùng nhẹ nhàng. Khi Kinh Thánh nói, thiên thần Gabriel hiện ra với Đức Mẹ để báo cho Đức Mẹ biết Mẹ sẽ mang thai, khi Chúa Giêsu kiệt sức trong vườn Giêtsêmani thì một thiên thần hiện ra và tăng sức cho Ngài, thì sự khác biệt xem đó là một linh thần nhân cách hóa và xem đó là sự hiện diện của Thiên Chúa, thật chẳng là bao nhiêu. Dù là thế nào đi nữa, thì đó cũng là thật. Dù là thế nào đi nữa, thì nó cũng được cụ thể hóa, là một lối có thật để Thiên Chúa đi vào cuộc đời ai đó.
Vậy, chúng ta có thiên thần hộ thủ hay không? Lúc chúng ta ra đời hoặc được rửa tội, Thiên Chúa có chỉ định một thiên thần cụ thể đồng hành với chúng ta suốt cả cuộc đời để cho chúng ta sự hướng dẫn và bảo vệ vô hình hay không?
Có, chúng ta có một thiên thần hộ thủ, dù cho chúng ta có hình dung hay ý thức thế nào về chuyện này. Thiên Chúa gần với chúng ta hơn cả chúng ta gần với mình, và tình yêu, sự dẫn dắt, bảo vệ của Thiên Chúa luôn ở với chúng ta. Xét tận cùng, nếu những điều đó đến với chúng ta qua một linh thần nhân cách hóa cụ thể (một thiên thần có tên trên trời) hay qua sự quan phòng yêu thương của Thiên Chúa, thì sự khác biệt chẳng là bao.
Sự hiện diện của Thiên Chúa là thật, và chúng ta không bao giờ cô đơn khi có tình yêu, sự dẫn dắt và bảo vệ của Thiên Chúa.
J.B. Thái Hòa dịch
