Cám dỗ là phương thức hoạt động thường dùng của ma quỷ (x. 1Ga 3,8-10). Satan là tên cám dỗ (1Tx 3,5), và như cách nó đã gây ra Sự sa ngã, nó vẫn không ngừng xúi giục chúng ta khước từ ân sủng của Thiên Chúa và phạm tội. Cám dỗ xảy ra với tất cả mọi người.
Không phải tất cả mọi cơn cám dỗ đều phát sinh bởi tác động của ma quỷ. Từ nguyên tội mà phát sinh những yếu đuối trong các khả năng của chúng ta. Chúng ta có thể nuôi dưỡng một thói quen tội lỗi mà không cần đến sự tác động của ma quỷ. Xác thịt và thế gian mang đến vô vàn cơn cám dỗ. Các nhà trừ quỷ dạy rằng ma quỷ không thể đọc được ý nghĩ của chúng ta, nhưng thông qua việc quan sát hành vi của chúng ta, nó có thể biết được những yếu đuối bên trong chúng ta.
Ma quỷ cám dỗ chúng ta phạm tội bằng nhiều cách thức: dối trá, buộc tội, nghi ngờ, dụ dỗ, xúi giục. Những điều này khiến cho chúng ta bất an và dẫn đưa chúng ta vào những hoàn cảnh dễ phạm những mối tội đầu: kiêu ngạo, tham lam, thù hằn, đố kỵ, dâm dục, phàm ăn, và lười biếng.
Trong cuốn sách nổi tiếng The Devil You Don’t Know (tạm dịch: Những điều bạn chưa biết về ma quỷ), cha Louis Cameli trình bày rõ ràng bốn chiến lược thường gặp và phổ biến của ma quỷ: sự dối trá, sự chia rẽ, việc đánh lạc hướng, và sự chán nản. Theo kinh nghiệm của tôi, chúng ta có thể bổ sung vào danh sách ấy: sự xa cách, sự tàn phá, sự bất phục tùng, và lòng dạ gian dối. Dưới đây, tôi sẽ giải thích những chiến lược trên của ma quỷ.
Mục tiêu của việc cám dỗ là lôi kéo chúng ta phạm tội. Nếu chúng ta phạm tội thì trách nhiệm là của chúng ta, chứ không phải của ma quỷ, bởi vì ân sủng luôn đủ để chúng ta tránh xa dịp tội. Bằng cách chống lại và chê ghét những thủ đoạn cám dỗ sau đây, chúng ta sẽ tránh xa dịp tội.
Sự buộc tội
Ma quỷ là kẻ tố cáo các Kitô hữu (x. Kh 12,10). Nó đe dọa chúng ta: “Mày là kẻ thua cuộc, bất hảo, và vô dụng. Hãy nhìn những gì mà mày đã làm kìa – mày hủy hoại hôn nhân của mày (hoặc gia đình hoặc sự nghiệp của mày). Mày là một kẻ thất bại.”
Trong các cuộc hôn nhân mà một trong hai người phối ngẫu có mối quan hệ ngoại tình, thì ma quỷ có thể buộc tội người phối ngẫu chung thủy rằng: “Chính mày đã khiến cho người bạn đời của mày ngoại tình.” Hoặc nếu con cái trở thành tội phạm, thì cơn cám dỗ có thể là: “Mày là một người cha (người mẹ) thất bại.”
Đây là lý do tại sao thánh Inhaxiô hướng dẫn chúng ta nên đưa những cơn cám dỗ ra ánh sáng thông qua việc cầu nguyện, xưng tội, hay linh hướng.
Sự khiêu khích
Trong sách Gióp, chúng ta có được một minh họa về việc ma quỷ đã cám dỗ ông Gióp bỏ cuộc như thế nào trong cơn khốn khổ đến tuyệt vọng hoàn toàn. Trong hoàn cảnh ấy, vợ của ông Gióp chính là kẻ phát ngôn của quỷ dữ: “Hãy nguyền rủa Thiên Chúa và chết đi cho rồi!” (G 2,9).
Trong gia đình, chúng ta có thể xúi giục nhau một cách tinh vi hay trắng trợn. Một đứa trẻ có thể ngấm ngầm phá hoại sự tín nhiệm của bố mẹ bằng cách xúi giục anh chị em của mình vi phạm những quy tắc của bố mẹ. Một thành viên trong gia đình có thể lôi kéo các thành viên khác sử dụng chất cấm, hoặc xem những nội dung khiêu dâm, hoặc trộm cắp hay nói dối. Truyền hình có thể được sử dụng để kích động sự nổi loạn chống lại gia đình và cả Thiên Chúa.
Sự dối trá
Satan ‘ngay từ đầu đã là tên sát nhân,… là kẻ nói dối và là cha của sự gian dối, là tên chuyên mê hoặc toàn thể nhân loại.’ Bởi nó mà tội lỗi và sự chết đã xâm nhập thế gian, và khi nó bị đánh bại hoàn toàn thì mọi thụ tạo ‘sẽ được giải thoát khỏi sự hư hỏng của tội lỗi và sự chết’ (GLHTCG, số 2852)
Ma quỷ lừa dối con người bằng những lời hứa hão huyền: “Ngươi sẽ được nên như Đức Chúa” (St 3,5). Chiến thuật của ma quỷ chính là bóp méo sự thật: điều tốt lành thì bị khiến trông như có vẻ xấu xa, còn cái xấu xa thì trông như có vẻ tốt lành. Đúng và sai bị đảo lộn.
Trong Kinh Thánh, thánh Phêrô chú tâm phân biệt giữa sự thật và sự dối trá, hơn là giữa điếu tốt và điều xấu. Ngài nhấn mạnh rằng các môn đệ của Chúa Kitô cần được “củng cố vững vàng” trong sự thật (x. 2Pr 1,12) để được che chở khỏi ma quỷ, cha của mọi sự dối trá.
Sự nghi ngờ
Cám dỗ dẫn đến việc mất đức tin có thể là những nghi ngờ từ âm thầm đến dữ dội về chính bản thân, về Thiên Chúa, Giáo Hội, v.v.. Như chúng ta biết, trong Kinh Thánh, đức tin lay động lòng trắc ẩn của Thiên Chúa và mang đến một sự chở che.
Mất đức tin là một tình trạng nguy hiểm của tâm hồn, điều mà cần phải cầu nguyện để được chữa lành. Đôi khi, gốc rễ của việc mất đức tin là do bởi lời dối trá của ma quỷ. “Thưa anh em, hãy đề phòng, đừng để người nào trong anh em có lòng dạ xấu xa chối bỏ đức tin mà lìa xa Thiên Chúa hằng sống.” (Dt 3,12)
Sự chia rẽ
“Bất cứ nước nào tự chia rẽ, thì sẽ điêu tàn. Bất cứ thành nào hay nhà nào tự chia rẽ, thì sẽ không tồn tại.” (Mt 12,25). Ma quỷ liên tục cố gắng chia rẽ các cặp vợ chồng, con cái, các đại gia đình, các đồng nghiệp, và cả Giáo Hội. Hạt giống của sự bất hòa được gieo vào cuộc sống của chúng ta. Hãy phân định rõ nguồn gốc của sự chia rẽ. Hãy củng cố sự hiệp nhất trong gia đình, đừng gây chia rẽ.
Hãy cẩn thận trong những mối tương quan yêu thích với những người khiến bạn xa cách gia đình hay xa cách Thiên Chúa và Giáo Hội. Cách riêng, tôi luôn luôn gần gũi với những thành viên trong gia đình, những người có tư tưởng đối lập trong chính trị, kinh doanh, và tôn giáo. Họ hiểu rằng tôi yêu Đức Kitô và Giáo Hội. Chúng tôi được liên kết bởi niềm mong muốn điều tốt cho nhau, bởi mối dây gia đình, và chính những khoảng thời gian hạnh phúc và đau buồn là điều đã gắn kết chúng tôi. Tình yêu tạo nên sự hiệp nhất.
Ma quỷ khơi mào và làm tăng những chia rẽ trong các gia đình. Hãy loại bỏ bầu khí chia rẽ. Ma quỷ chính là thần khí của sự chia rẽ: chúng nghe điều chúng ta nói. Biết làm chủ miệng lưỡi sẽ mang đến những giá trị lớn lao trong gia đình. Đồng thời, sự trong sáng của tâm hồn sẽ bảo vệ chúng ta khỏi sự khinh suất, những phán xét khắc nghiệt.
Việc đánh lạc hướng
“Vậy anh em phải đề phòng, chớ để lòng mình ra nặng nề vì chè chén say sưa, lo lắng sự đời” (Lc 21,34). Trong một vài trường hợp, chúng tôi đã ghi nhận cách mà ma quỷ ngấm ngầm phá hoại sự tốt đẹp của hôn nhân và gia đình; đó là cám dỗ trong việc theo đuổi những sự thế gian (nghiện công việc), hoặc nghiện ngập (khiêu dâm, rượu chè, v.v…) khiến cho một người xao lãng trách nhiệm đối với gia đình.
Ma quỷ cố gắng phá hoại lời mời gọi, thời điểm hay kế hoạch của Thiên Chúa dành cho các gia đình. Nó biết chắc rằng những người tốt lành sẽ không bị cám dỗ bởi sự dữ hiển nhiên, nên nó thường cám dỗ chúng ta chọn lựa điều tốt ít hơn hay cái lợi trước mắt. Việc đánh lạc hướng của ma quỷ có thể ngăn cản chúng ta hoàn thành sứ mạng của mình, phương hại đến những người thân yêu của chúng ta.
Sự xa cách
Những cám dỗ nảy sinh khiến bạn xa cách Thiên Chúa, gia đình, bạn bè, và cộng đồng. Những cám dỗ này cũng xảy đến với những tâm hồn bị bỏ rơi (rằng: “Tôi không được yêu thương, bị loại trừ, và cô đơn”). Sự khác biệt giữa những cám dỗ về sự xa cách và sự chia rẽ là bạn có thể có thiện cảm với một người (không bị chia rẽ), nhưng bạn vẫn bị cám dỗ tự cô lập bản thân, thoát ly, mang mặt nạ, che giấu tình trạng thực sự của bản thân, và xa lánh cộng đồng.
Bằng việc tự xa rời các mối tương quan yêu thương, bạn có thể tạo ra khoảng trống và ma quỷ cố gắng để lấp đầy nó.
Sự tàn phá
“Kẻ trộm chỉ đến để ăn trộm, giết hại và phá hủy. Phần tôi, tôi đến để cho chiên được sống và sống dồi dào.” (Ga 10,10). Sự cám dỗ của ma quỷ nhằm mục đích phá hủy các gia đình, các cuộc hôn nhân, tình bạn thiêng liêng, các công việc tốt lành và các ý hướng ngay lành. Một số trường hợp, các tu sĩ nam nữ, những người sống ơn gọi của họ trong một thời gian, đã bị ma quỷ tấn công đến nỗi phải rời bỏ ơn gọi ấy.
Sự không vâng phục
“Anh em đã chết vì những sa ngã và tội lỗi của anh em. Xưa kia anh em đã sống trong đó, theo trào lưu của thế gian này, theo tên thủ lãnh nắm giữ quyền lực trên không trung, tên ác thần hiện đang hoạt động trên những kẻ không vâng phục.” (Ep 2,1-2)
Nói ma quỷ cám dỗ chúng ta không vâng phục là chưa đủ. Sự không vâng phục và sự kiêu ngạo giống như hai mặt của một đồng xu vậy.
Hãy cẩn thận khi bạn bị cám dỗ không vâng phục thẩm quyền hợp pháp và chính đáng như: các giới răn của Chúa và các giáo huấn luân lý của Giáo Hội. Việc không vâng phục sẽ khiến cho nhiều linh hồn xa rời Giáo Hội mà sa vào những điều tà thuật hay ma quỷ.
Lòng dạ gian dối
“Điều gì “có” thì phải nói “có”, “không” thì phải nói “không”; thêm thắt điều gì là do ác quỷ.” (Mt 5,37). Lòng dạ gian dối nghĩa là sống hai lòng, giả tạo, thiếu kiên định. Chúng ta đều biết rõ rằng một số chính trị gia tự xưng là người Công giáo trong khi lại xây dựng luật cho các mục đích chống Công giáo. Trong một số trường hợp ở gia đình, cạm bẫy của ma quỷ nằm ở chính sự gian dối của người chồng hoặc người vợ mà có cuộc sống hai mặt (ví dụ như việc có quan hệ ngoài hôn nhân).
Ma quỷ quan sát thấy các Kitô hữu cầu nguyện sốt sắng vào buổi sáng trong nhà thờ, nhưng khi về nhà hoặc đi làm thì họ lại hành động hoàn toàn trái ngược.
Sự chán nản
Từ acedia có nguồn gốc từ một từ trong tiếng Hy Lạp, về cơ bản có nghĩa là “Tôi không quan tâm”. Sự thờ ơ đối với Thiên Chúa và đời sống thiêng liêng đến từ sự mệt mỏi, bị đè nén, hay thất vọng là cám dỗ thường gặp. Các Giáo phụ ẩn tu gọi nó là “ôn thần lúc ban trưa”. Sự chán nản làm suy giảm niềm tin, cậy, mến, niềm vui, lòng quảng đại, và sự phân định.
Các Giáo phụ dạy rằng sự chán nản là điều nguy hiểm nhất trong mọi cơn cám dỗ bởi vì nó cản trở sự thăng tiến của chúng ta hướng về cùng đích là được ở bên Thiên Chúa và đạt được sự sống vĩnh cửu. Nhiều trường hợp chữa lành bắt đầu từ sự chán nản tê liệt lâu năm.
Sự chán nản không có chỗ trong tâm hồn của chúng ta. Mỗi người thân yêu của chúng ta phải được hưởng lợi từ sự động viên. Ma quỷ mang đến sự chán nản đủ khiến con người rơi vào một nơi tối tăm. Hãy loại bỏ những lời nói và hành động gây chán nản nơi Giáo Hội địa phương.
Kathleen Beckman
Anthony Lai dịch
